De top 7 BI trends, big data trends en AI trends 2021

We zien zeven cruciale trends in 2021

Passionned Group zet, zoals gebruikelijk, niet alleen de belangrijkste business intelligence trends voor je op een rij, maar biedt bedrijven en overheidsinstellingen ook alle ondersteuning om de toekomst weer positief tegemoet te treden. Wij zien de volgende zeven trends in 2021 waar ondernemers, werknemers en ambtenaren zeker rekening mee zouden moeten houden.

Trend 1: De opkomst van het Internet of Behaviors

Terwijl de uitrol van het Internet of Things (IoT) en 5G nog in volle gang is en wereldwijd miljarden apparaten aan elkaar worden geknoopt, tekenen de contouren van een nieuw netwerk zich al af: het Internet of Behavior (IoB).

Het Internet of Behavior sluit volgens Gartner naadloos aan op het IoT. De essentie van het IoB is dat (big) data wordt ingezet om het gedrag van burgers te veranderen. Om dit doel te bereiken zullen uiteindelijk de activiteiten van miljarden burgers wereldwijd worden gemonitord. De verwachting is dat eind 2025 al ruim 50% van de wereldbevolking “gevangen” zit binnen een of meer IoB-programma’s. Had het IoT nog een overwegend positieve insteek (het voorspellen van storingen aan machines, het verlenen van zorg op afstand, precisielandbouw et cetera), is het IoB een stuk grimmiger van aard. Het IoB zou wel eens een einde kunnen maken aan ons laatste restje privacy. Alle activiteiten en bewegingen van miljarden mensen zullen binnen het IoB worden gevolgd, zo luidt een doemscenario.

Tracking wordt het nieuwe normaal

Het doorgeven van geografische posities, het automatisch volgen van het rijgedrag van automobilisten en het online koop- en betaalgedrag, de inzet van computer vision voor de naleving van gezondheidsprotocollen enzovoorts, tracking wordt het nieuwe “normaal”. China nam al een flink voorschot op het IoB. Met honderden miljoenen camera’s in de publieke ruimte en op AI gebaseerde gezichtsherkenningssoftware probeert de Chinese overheid het gedrag van burgers bij te sturen met behulp van massa-surveillance. Of het IoB als term zal beklijven, dat valt nog te bezien. Eén ding is zeker: discussies over privacy, grondrechten, (zelf)censuur, de macht van social media platforms en de vrijheid van meningsuiting zullen dit jaar alleen maar in volle hevigheid toenemen. Slimme ondernemers houden hier bij hun technologische innovaties en in hun communicatie-uitingen rekening mee.

De BI & Analytics Guide™ 2024 Wil jij tijdig en adequaat inspelen op trends? Overweeg de aanschaf van onze BI & Analytics Guide. Met deze gebruiksvriendelijke gids beschik je niet alleen over een realtime kennisbibliotheek met nieuws, video's en trends, maar kun je ook de belangrijkste softwareleveranciers op het gebied van BI, AI, Big Data en Infrastructuur & Cloud onderling vergelijken.bekijk de BI & Analytics Guide™

Trend 2: AI wordt gemeengoed, maar wordt steeds kritischer gevolgd

Artificial intelligence (AI) wordt dus steeds meer gemeengoed, in de publieke ruimte, in het bedrijfsleven, de zorg en binnen de digitale overheid. Het aantal “succesverhalen” is allang niet meer op de vingers van twee handen te tellen. Ze worden vaak breed uitgemeten in de media. “Met AI jagen we de honger de wereld uit”, “Algoritmes voorspellen grieptrends nauwkeurig” en “Model voorspelt de kans op recidive bij misdadigers”. De belofte van kunstmatige intelligentie is groot. Een reality check ontbreekt helaas vaak en de data blijkt regelmatig onbetrouwbaar. Kortom: AI is geen doel op zich, maar een middel.

Daarom is er inmiddels een kantelpunt in het sentiment rondom AI te bespeuren. Verschillende consumentenorganisaties, toezichthouders en ook overheden zelf plaatsen steeds vaker kritische kanttekeningen bij de schaduwkanten van AI in het algemeen en algoritmes in het bijzonder. Zo deed San Francisco de gezichtsherkenningssoftware in de ban in haar strijd tegen fraude, terwijl New York City het gebruik van algoritmes bij het screenen van sollicitanten wil beteugelen. Andere staten overwegen het voorbeeld te volgen. In Australië draaide de belastingdienst haar controversiële systeem Robodebt terug. Het debat rond de ethiek van AI klinkt alleen maar luider.

Er is inmiddels een kantelpunt in het sentiment rondom AI te bespeuren.

Ook dichter bij huis worden kritische kanttekeningen geplaatst bij de inzet van kunstmatige intelligentie. Al eerder sneuvelde de Systeem Risico Indicatie (SyRI), het systeem om uitkeringsfraude in Nederland te bestrijden met een algoritme. Ook worden regelmatig talrijke, zeer kritische Tweede-Kamervragen gesteld en kabinetsreacties gepubliceerd. De Autoriteit Persoonsgegevens wil al langer toezicht gaan houden op kunstmatige intelligentie en algoritmes. De Europese Commissie komt binnenkort (1^e kwartaal 2021) met AI-wetgeving gericht op privacy en gegevensbescherming.

AI is here to stay

Hoe dan ook, organisaties die zich dit jaar helemaal niet verdiepen in de ongekende mogelijkheden én de inherente beperkingen van AI, zullen op termijn de boot gaan missen. Want AI is here to stay en zal steeds vaker worden geïntegreerd in de bedrijfsprocessen en de workflow van professionals. Denk aan een algoritme dat hersenbloedingen opspoort, een ‘deep learning’ systeem dat de agressiviteit van prostaatkanker beter kan bepalen dan de meeste pathologen, software die bepaalt wanneer een patiënt het ziekenhuis mag verlaten en aan epilepsiepatiënten die profiteren van zogenoemde ‘AI-implantaten’.

Maar ook buiten de zorgsector zijn er legio voorbeelden. Zo bewaakt en voorspelt AI de oogst in tuinbouwkassen (“oogstprognose”). Het algoritme bepaalt wat de kredietwaardigheid is van burgers die een lening aanvragen. Big data machine learning voorspelt de uitslagen van leerlingen op een toets. Fabrieken automatiseren visuele inspectietaken met behulp van video-algoritmen. Zo kun je corrosie detecteren bij vliegtuig-, scheeps- en automotoren en machines en tevens versnellingsbakken, pomphuizen, warmtewisselaars, spouwmuren, kluizen sneller en nauwkeuriger inspecteren.

De Artificial Intelligence training Tijdens deze compacte training (AI in 1 dag) staat de docent stil bij een aantal belangrijke thema’s en dilemma’s die spelen op het gebied van Artificial Intelligence. Na het volgen van deze training heb je een helder beeld van de positieve en negatieve kanten van algoritmes en kun je een businesscase opstellen voor AI in jouw organisatie.bekijk de Artificial Intelligence training

Trend 3: Value Based Healthcare wordt relevanter dan ooit

Als we verder inzoomen op de zorg, dan is VBHC een concept waar zorgaanbieders niet omheen kunnen zonder dat zij een positie innemen. Value Based Healthcare is bij het grote publiek misschien geen populair onderwerp, maar alle Europese landen ontkomen er dit jaar niet aan om in navolging van Amerika dit concept serieus te gaan bestuderen. Op het internet circuleren inmiddels legio blogs over de impact van het virus op VBHC. De meeste analisten uit de zorgsector verwachten dan ook dat Covid 19 als de bekende katalysator zal gaan fungeren voor de verdere discussie, beeldvorming en adoptie van dit uit Amerika overgewaaide bedrijfseconomisch getinte concept. De explosief stijgende kosten van de gezondheidszorg, de capaciteitsproblemen in ziekenhuizen, de personeelsschaarste in de zorgsector en de al jarenlang gesignaleerde megaverspillingen in diezelfde zorgsectoren zijn hier mede debet aan.

Centraal binnen het concept van Value Based Health Care staat het begrip patiëntwaarde. De definitie van patiëntwaarde is: de voor de patiënt relevante uitkomsten van de geleverde zorg (health outcomes) gedeeld door de kosten per patiënt gedurende de gehele zorgcyclus (cost). In formulevorm: patiëntwaarde van geleverde zorg = zorguitkomsten / zorgkosten.

Ethische dilemma’s steken de kop op

Dat de discussie over Value Based Healthcare door sommigen direct zal worden aangegrepen voor het aan de kaak stellen van medisch-ethische kwesties, daar zagen we het afgelopen jaar al de eerste tekenen van op social media. Maar deze emotioneel beladen discussies doen absoluut geen recht aan het rationele VBHC-concept zoals dat ooit door goeroe Michael Porter is bedoeld. Serieuzer zijn de discussies die binnen de beroepsgroepen, de periferie van de zorgsector en binnen democratische organen plaatsvinden. Binnen de Rijksoverheid en de Tweede Kamer zijn de discussies over bijvoorbeeld triage en voorrangsregels voor bepaalde patiëntencategorieën (wie krijgt welke medische zorg en op welk moment?) in volle gang en deze heikele thema’s zullen ook in 2021 ongetwijfeld de kop op blijven steken.

Het boek 'De intelligente, datagedreven organisatie' Vanuit vier perspectieven (markt, organisatie, mens en technologie) beschrijft de auteur de eigenschappen van een intelligente, datagedreven (zorg)organisatie. Leer nu hoe je gebruik maakt van ondubbelzinnige definities, betrouwbare datasets, zuivere KPI’s en eenduidige patiëntinformatie.bekijk het boek 'De intelligente, datagedreven organisatie'

Trend 4: Behoefte aan real-time data is groter dan ooit

Sinds de uitbraak van de virusinfectie vorig jaar is de behoefte aan actuele, betrouwbare en met name open data enorm toegenomen. Het grote publiek werd wekelijks, zo niet dagelijks, vaak tegen wil en dank geconfronteerd met een coronadashboard van het RIVM waarin data was opgenomen die per definitie achterliep op de actualiteit en de werkelijke realiteit, zonder overigens hier nu een waardeoordeel over te willen geven. Ondertussen groeide in zorginstellingen en de samenleving de behoefte aan realtime data sterk. Iedereen waande zich plotseling “data-expert” en/of immunoloog en ging aan de slag met data discovery: het iteratieve proces van het herkennen van patronen en pieken uit grote hoeveelheden data.

Datageletterdheid blijft ook dit jaar actueel thema

Data analytics, als een praktische toepassing van het bredere BI & Data Science, is echt een vakgebied waar je start met het volgen van een degelijke opleiding. Vervolgens zal je eerst heel wat “vlieguren” moet maken voordat je recht van spreken hebt. Ook het op de juiste wijze interpreteren en uitlezen van dashboard (voorbeeld) is een vak apart. Datageletterdheid zal ook dit jaar dan ook een actueel thema blijven. Realtime analytics, inclusief zogenoemde “live dashboards”, zal dankzij de komst van het Internet of Things, sensortechnologie en 5G (zie ook trend 7) en ondanks de soms verwarrende technologie, zeker een hoge vlucht gaan nemen. Dashboards winnen aan belang, omdat gevisualiseerde informatie nu eenmaal gemakkelijker en vooral sneller wordt verwerkt door het menselijk brein.

In zijn boek De intelligente, datagedreven organisatie legt auteur Daan van Beek overigens helder uit hoe de begrippen met elkaar samenhangen. In plaats van BI wordt tegenwoordig ook veel gesproken over data science, datagedreven werken of informatiegestuurd werken (met name in de publieke sector). Deze termen zijn min of meer inwisselbaar. Data science legt vaak de nadruk op de statistische elementen van BI zoals artificial intelligence, tekstmining, machine learning en statistische modellen. Informatiegestuurd werken legt het accent op het proces en de sturing. Business Intelligence (BI) kunnen we dan beschouwen als een parapluterm die dit alles overkoepelt.

De opleiding Data Science Deze complete opleiding met maar liefst 24 modules en een uitdagende groepsopdracht is een absolute aanrader voor iedereen die zich wil bekwamen in data science, artificial intelligence en big data. Na het volgen van deze tiendaagse topopleiding heb je genoeg bagage om een datascienceproject van a tot z te regisseren.bekijk de opleiding Data Science

Trend 5: Everything-as-a-Service wordt de norm

In zijn boek Data Science for Decision-makers & Data Professionals (de Engelse vertaling van de Intelligente, datagedreven organisatie) beschrijft auteur Daan van Beek naast het AI-first en het Mobile-first principe ook het Cloud-first principe. Plaats al je IT-systemen, indien mogelijk, in de cloud. Software-as-a-Service BI, oftewel SaaS BI, is elastisch, betrouwbaar en schaalbaar. Je betaalt naar gebruik van de capaciteit die je op dat moment nodig hebt. Rationaliseer tegelijkertijd het IT-landschap, zo luidt zijn advies.

De trend om IT-diensten voortaan als een clouddienst aan te bieden is al decennialang aan de gang. De wortels van deze ontwikkeling liggen in de jaren 60 van de vorige eeuw toen met name IBM en enkele andere aanbieders van mainframe computers eeuwige roem verwierven met de concepten time-sharing en utility computing, de voorlopers van ASP (Application Service Providers) en cloud computing.

SaaS wordt je beste vriend

Cloud computing als trend zal ook de klassieke business intelligence markt en aanpalende markten het komende jaar en daarna niet ongemoeid laten. Zo zullen aanbieders proberen met “innovatieve” producten en diensten afnemers ook de komende jaren proberen te verrassen en te ontzorgen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan concepten zoals Database-as-a Service, Datalake-as-a-Service, Governance-as-a-Service, ETL-as-a-Service, Data Mining as a Service, Datamanagement-as-a Service, Process Mining-as-a-Service, Security-as-a-Service, Privacy-as-a-Service, Blockchain-as-a-Service, enzovoorts, enzovoorts. Of zoals een BI-leverancier het onlangs verwoordde: ‘SaaS is everyone’s new best friend.’

Edge computing faciliteert het IoT

Nieuwe ster aan het firmament is de zogenoemde gedistribueerde cloud die weer voortborduurt op concepten als de publieke cloud, de hybride cloud en edge computing. Distributed cloud is de distributie van een publieke cloud naar verschillende fysieke locaties, terwijl de cloudprovider verantwoordelijk blijft voor alle aspecten van de clouddienst: de architectuur, levering, operaties, beheer en updates. Datacenters kun je voortaan op elke willekeurige plek plaatsen. Bij edge computing wordt data die wordt gegenereerd door IoT-apparaten op locatie, zo dicht mogelijk bij de bron verwerkt, aan de rand van het netwerk: de edge.

Ook dit jaar zullen leveranciers weer nieuwe begrippen introduceren die voortborduren op de megatrend van cloud computing. Het is hierbij zaak om vooral kritisch te blijven: hoe solide is het management? Wat is de prijs-kwaliteitverhouding? Zijn er geldige certificaten? Hoe zit het met security-waarborgen? Wat is de uptime van de servers in de cloud? Enzovoorts.

De opleiding Process Mining Deze driedaagse Process Mining opleiding staat bol van de praktijkopdrachten en oefeningen. Tevens werk je met realistische cases en event log data van echte bedrijven. De eerste succesverhalen van het relatief nieuwe vakgebied Process Mining komen eveneens uitgebreid aan bod. Maar cursisten krijgen daarnaast ook een diepgaand inzicht in de theoretische onderbouwing van Process Mining.bekijk de opleiding Process Mining

Trend 6: Hyperautomatisering heeft de toekomst

Hyperautomatisering is gebaseerd op het idee dat je alle processen die je kunt automatiseren, ook moet automatiseren. Organisaties verliezen veel tijd aan het “oplappen” van technologieën en het patchen van systemen die niet Lean zijn en suboptimaal functioneren. Niet-geconnecteerde, vervuilde systemen en niet expliciet beschreven (interne) bedrijfsprocessen zorgen ook voor de nodige hoofdbrekens. Dit terwijl digitaal zakendoen juist vraagt om efficiency, snelheid en democratisering van de besluitvorming.

Covid-19 geeft digitale transformatie super boost

Organisaties die niet investeren in hyperautomatisering zetten zichzelf op achterstand. Door Covid-19 is de digitale transformatie in één klap zelfs zeven jaar vooruitgesprongen, zo stelt McKinsey in een studie. Hyperautomatisering is een benadering waarbij je zoveel mogelijk bedrijfsprocessen identificeert en automatiseert met behulp van verschillende technieken, die naadloos met elkaar samenwerken. Denk aan artificial intelligence (AI), machine learning (ML), natural language processing (NLP), robotic process automation (RPA), advanced analytics en business process management (BPM).

In zijn boek Datacratisch werken benadrukt auteur Daan van Beek het belang van hyperautomatisering. Hyperautomatisering heeft als doel om steeds meer AI-gedreven beslissingen te nemen en is een manier om digitale transformatie te realiseren: “Automatiseer wat er te automatiseren valt. Zorg daarbij voor minimale koppeling en maximale samenhang in systemen en processen. Zo kom je tot een flexibelere organisatie. Zo houd je je handen vrij voor steeds weer een volgende verbetering. Maak zo mogelijk gebruik van simulaties om experimenten veilig uit te kunnen voeren.” Analisten van Gartner voorspellen met enige stelligheid dat hyperautomatisering de operationele kosten van organisaties in 2024 met gemiddeld 30 procent kan verlagen.

Trend 7: De uitrol 5G gaat onverminderd door

De internationale brancheorganisatie van telecomproviders verwacht dat in 2021 de uitrol van 5G, na een korte terugval in 2020, weer op volledig tempo doorgaat. In een rapport geeft de GSM Association aan dat ondanks de korte vertraging als gevolg van de virusuitbraak, de uitrol van 5G weer op vol op gang is gekomen: begin dit jaar hadden 113 telecomproviders in 48 landen 5G-netwerken al uitgerold.

Indoordekking in gebouwen laat nog te wensen over

De toepassingen van 5G zijn legio. Zelfrijdende auto’s, drones die pakketjes afleveren zijn misschien wel de meest aansprekende voorbeelden van toepassingen die op 5G draaien. Maar ook precisielandbouw, zorg op afstand, augmented reality in de industrie (inspecties en preventief onderhoud), smart cities en video surveillance in de transportsector kunnen niet zonder de onderliggende 5G infrastructuur. Problematisch volgens de brancheorganisatie van bedrijfstelecommunicatie grootverbruikers BTG is nog wel de indoordekking van 5G in gebouwen, maar hier zal op termijn ongetwijfeld wel een oplossing voor worden gevonden.

2e frequentieveiling 5G gaat door

De Europese Unie heeft bepaald dat er drie frequentiebanden beschikbaar worden gesteld voor commerciële 5G toepassingen, namelijk de 700Mhz, 3.5Ghz en 26Ghz frequenties. Het kabinet is gestart met de voorbereidingen van de tweede Nederlandse veiling begin 2022 van frequenties voor snelle mobiele communicatie. De zogenoemde 3,5 Gigahertz frequentieband kan vervolgens op 1 september 2022 in heel Nederland in gebruik worden genomen. Deze band is in alle EU-lidstaten aangewezen als de belangrijkste om de technologie 5G landelijk te kunnen aanbieden.

Het Agentschap Telecom verwacht dat het datagebruik onverminderd blijft toenemen met de komst van Internet of Things en 5G. Het ontsluiten, verwerken en koppelen van grote hoeveelheden data wordt beter en sneller dankzij ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie en betere algoritmes. Op basis van analyses van grote hoeveelheden data kan veel waarde gegenereerd worden. Tegelijkertijd heeft big data ook een persoonlijke component. Privacy en ethiek blijven daarbij actuele vraagstukken.

Tot slot

Megatrends als klimaatverandering, handelsoorlogen en vluchtelingenstromen hebben we in deze blog gemakshalve even buiten beschouwing gelaten. Niet uit desinteresse, maar omdat onze wereld al complex genoeg is. Toch bestaat er goede hoop – en echt niet alleen bij de techno-optimisten – dat deze problemen op termijn oplosbaar of in ieder geval beheersbaar worden, al dan niet met behulp van AI en BI en big data analytics.