Advies: informatiegestuurd werken bij een gemeente

Foto drs. Wouter Huisman
Auteur: drs. Wouter Huisman
Associate Partner
Inhoudsopgave

Bij een van de grotere gemeenten heeft Passionned Group onlangs advies uitgebracht over informatiegestuurd werken (IGW). Hieronder volgt een korte samenvatting van deze boeiende, complexe maar dankbare opdracht. De bevindingen zouden andere (middel)grote gemeenten ook aan het denken moeten zetten. In de praktijk worden termen als datagedreven sturing, datagedreven werken, informatiegestuurd werken en informatiegestuurd samenwerken, willekeurig door elkaar heen gebruikt. Zelfs een cryptische term als informatiegestuurd sturen kom je tegen. Een externe partij zoals Passionned Group kan de discussies modereren en stroomlijnen, zodat gemeenten de juiste keuzes maken.

Omgaan met nieuwe uitdagingen en scherpere eisen

Informatiegestuurd werken wint binnen de gemeente sterk aan belang. Zo worden steeds hardere eisen gesteld aan efficiëntie, effectiviteit en doelrealisatie. Daarnaast wordt de gemeente geconfronteerd met nieuwe uitdagingen zoals decentralisaties op diverse niveaus. Tegelijkertijd groeit het besef dat bedrijfsprocessen en issues de grenzen van de clusters overstijgen.

Al deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat werken en sturen op basis van goede managementinformatie van doorslaggevend belang is voor het realiseren van gemeentelijke doelen. Het gaat daarbij niet alleen om goede stuurinformatie (KPI’s opstellen), maar ook om het toepassen van nieuwe technologie zoals (big) data analytics in de operationele werkzaamheden.

Aan initiatieven geen gebrek, aan sturing des te meer

Het belang van informatiegestuurd werken wordt in de organisatie breed gedeeld. Dat blijkt uit de vele centrale en decentrale initiatieven binnen de gemeentelijke organisatie. Het management en de medewerkers hebben allemaal behoefte aan krachtige resultaatsturing, een efficiënt proces rond informatiegestuurd werken en innovatie. Om de ambitie op het gebied van informatiegestuurd werken te realiseren, wil de gemeente het thema IGW gezamenlijk met de verschillende clusters oppakken en uitwerken. Dit moet in een concreet en realistisch gemeentelijk actieplan komen (een roadmap). De CIO heeft Passionned Group gevraagd een nulmeting uit te voeren als basis voor het opstellen van de BI roadmap.

Nulmeting informatiegestuurd werken

Uitgangspunt van het door Passionned Group gehanteerde model voor de nulmeting is dat alle aspecten van informatiegestuurd werken met elkaar in evenwicht horen te zijn:

  • de organisatie en de primaire processen
  • de management control en besturing
  • de inhoud van informatie en het gebruik
  • de informatiearchitectuur
  • de organisatie rond informatiegestuurd werken

Uitgaande van de geconstateerde startsituatie (de ‘IST’) kan je een roadmap opstellen om naar het ambitieniveau te groeien. In het eindrapport wordt een aantal concrete aanbevelingen gedaan die in de roadmap voor de gemeente zullen worden opgenomen.

De startsituatie

Op basis van de afgenomen enquêtes en interviews constateert Passionned Group per deelaspect op hoofdlijnen als startsituatie (‘IST’):

1. Organisatie: beleid, cultuur en resultaatgerichtheid

  • De beleidsvorming is binnen afgebakende kolommen (clusters, afdelingen) vrij sterk ontwikkeld
  • Clusteroverstijgende, integrale beleidsontwikkeling en -afstemming vindt nog weinig plaats
  • Resultaatgerichtheid en resultaatsturing binnen de gemeente zijn nog onvoldoende

2. Management control: besturing en instrumentarium

  • Enkele clusters hebben al een expliciet besturingsmodel (Balanced Scorecard met bijbehorende PDCA-cyclus) dat als voorbeeld kan dienen voor de andere clusters
  • Doelstellingen worden vaak niet of onvoldoende SMART geformuleerd en bestuurbaar gemaakt
  • Het definiëren en het gebruik van KPI’s in de bedrijfsvoering zit in de lift dankzij de zogenaamde cockpit
  • Het definiëren van KPI’s toegespitst op de primaire processen en het gebruik staan nog in de kinderschoenen

3. Informatie en gebruik

  • Er bestaan veel wensen, men ziet kansen en er is een breed gedeelde behoefte aan informatiegestuurd werken
  • Er zijn veel eilandjes van (soms zeer goede) informatievoorziening en informatiegestuurd werken

4. Informatiearchitectuur

  • Varieert van diverse datawarehouses onder architectuur tot het op grote schaal inzetten van Excel
  • Er is sprake van verspilling en inefficiëntie door fragmentatie, gebrek aan samenhang en ad hoc realisaties
  • Het aanbod van informatie vanuit het concern datawarehouse is gericht op rapportage en dashboards. Beleidsontwikkeling, innovatie, big data, onderzoek en ondersteuning van de operatie worden met de bestaande verschijningsvormen van informatie nog niet of onvoldoende ondersteund

5. Organisatie van informatiegestuurd werken

  • Het BICC is sterk gepositioneerd als centrale service-organisatie voor Business Intelligence
  • Zowel centraal als decentraal wordt informatiegestuurd werken vooral technisch en uitvoerend opgepakt. Advies en werkelijke vraagverheldering blijven daarbij achter.
  • De vraag naar informatie overtreft de (centrale) aanbodcapaciteit van het BICC in hoge mate
  • De prioritering van de inzet van aanbodcapaciteit is onduidelijk en niet transparant

Advies informatiegestuurd werken implementeren

Uit de gehouden interviews met managers, strategisch informatieadviseurs en clustercontrollers en de door de CIO geformuleerde ambitie met betrekking tot Informatiegestuurd werken (‘SOLL’) blijkt dat de gemeente streeft naar volwassenheidsniveau 4 (Integraal). Om dit te bereiken, is allereerst een verbetering nodig op de volgende hoofdpunten:

1. Verbeter de organisatie rond informatiegestuurd werken

Passionned Group doet de volgende aanbevelingen:

  • Richt een gemeenschappelijke regiefunctie op de vraag in. De regiefunctie beoordeelt nieuwe aanvragen, plaatst deze in een gemeentebrede context en prepareert aanvragen voor besluitvorming en prioritering.
  • Het BICC is al bezig met de inrichting van dedicated teams voor de clusters. Naast de dedicated teams moet er ruimte zijn voor clusteroverstijgende, integrale teams die zich bezighouden met innovatie en clusteroverstijgende thema’s.
  • Richt een structuur in voor expliciete prioriteitstelling van aanvragen en initiatieven, en maak de criteria transparant.
  • Richt een adviesfunctie in voor Informatiegestuurd werken en besturing. De adviesfunctie is sparringpartner voor management en directie, heeft een duidelijke visie en identificeert de werkelijke vraag. In een meer uitvoerende rol (business consultancy) neemt de adviesfunctie de business bij de hand in zaken als het SMART maken van doelstellingen en het formuleren van effectieve KPI’s.
  • Versterk de kennisinfrastructuur van de afdeling die binnen de serviceorganisatie verantwoordelijk wordt voor informatiegestuurd werken. Met de ontwikkeling naar dedicated teams, en de steeds belangrijker rol van de centrale infrastructuur rondom het concern DWH is aanstelling van een BI Architect op korte termijn noodzakelijk. Verder is versterking van vaardigheden op het gebied van business consultancy nodig om het aanbod aan te laten sluiten op de werkelijke vraag. Er dient een betere balans tussen de beschikbare capaciteit voor DWH ontwikkeling en front-end ontwikkeling en analyse te worden gevonden.

2. Verbeter en borg de architectuur en het instrumentarium voor IGW

Passionned Group doet de volgende aanbevelingen:

  • Richt een gemeenschappelijke regiefunctie op architectuur in onder verantwoordelijkheid van het BICC en de staforganisatie. De regiefunctie is verantwoordelijk voor het implementeren van de in opdracht van CIO opgestelde architectuurrichtlijnen en borgt de langetermijnbruikbaarheid en -onderhoudbaarheid van de architectuur. Ze is ook verantwoordelijk voor kwaliteitscontrole op de door dedicated en integrale teams ontwikkelde oplossingen.
  • Richt een gemeenschappelijke regiefunctie op tools in. Directe besparingen op licentiekosten zijn bijvoorbeeld mogelijk door een rationalisatie van het toollandschap dat onder meer bestaat uit 36 verschillende BI tools of versies van tools.
  • Varieer in verschijningsvormen van informatie. De verschijningsvorm van informatie moet aansluiten bij doelgroep en gebruik. Verrijking van het bestaande aanbod binnen de infrastructuur rond het concern DWH is nodig met oplossingen ter ondersteuning van de operatie, onderzoek, big data, innovatie en beleidsvorming.

Wil je op basis van deze geslaagde praktijkcase eens verder praten, neem dan gerust contact met ons op over informatiegestuurd werken.

Bekijk het PDCA-handboek 'Datacratisch werken'

Productafbeelding van het PDCA-handboek 'Datacratisch werken'

Dit vind je misschien ook interessant

Uitgelichte afbeelding Rotterdam op weg met informatiegestuurd werken
Rotterdam op weg met informatiegestuurd werken
Uitgelichte afbeelding Datacratisch werken in perspectief
Datacratisch werken in perspectief
Uitgelichte afbeelding Zes voordelen van datacratisch werken
Zes voordelen van datacratisch werken

Deze organisaties gingen je voor

Word nu ook klant

Wil je ook klant bij ons worden? Wij helpen je maar wat graag verder met datagedreven werken of andere zaken waar je slimmer van wordt.

Foto Daan van Beek - Managing DirectorDAAN VAN BEEK MScManaging Director

Neem contact met mij op

Fact sheet

___
klanten
___
trainingen & workshops
___
mensen opgeleid
4,4
sterren klanttevredenheid
___
consultants & docenten
3
kantoren
19
jaar ervaring